Cynthia Bruin is werkzaam in woon- en zorgcentrum De Nieuwpoort, onderdeel van Stichting Niko in Alkmaar. Cynthia is aandachtsfunctionaris van de werkgroep Palliatieve Zorg. Zij volgde onlangs de werksessie Behandelwensengesprekken, die haar handvatten gaf om het gesprek vroegtijdig aan te gaan met cliënten. “Het voeren van dit gesprek creëert rust in de toekomst.”

Te laat
“Bij Stichting Niko hanteren we een unieke werkwijze waarbij wij de zorgvrager volledig centraal zetten en altijd inventariseren wat de bewoner wenst en nodig heeft. Dit doen wij aan de hand van maandelijkse koffiegesprekken (evaluatie). Hierbij wordt geïnventariseerd in hoeverre de zorgvrager tevreden is en welke aanpassingen er wellicht noodzakelijk zijn. Hier passen we de zorg op aan.
Het protocol omtrent palliatieve zorg was verouderd. Pas als iemand echt ziek werd en op bed kwam te liggen, werden behandelwensen bespreekbaar gemaakt. Dat is te laat, dus daar wilden we mee aan de slag!” 

Taboe
Binnen de stichting werd een onderzoek uitgevoerd naar het begrip Palliatieve Zorg. “Hieruit bleek dat het beeld over palliatieve zorg onder de zorgverleners erg verschilt. De ene vindt dat deze fase pas begint wanneer iemand terminaal ziek is, de ander vindt dat het al start op het moment dat iemand in ons woon- en zorgcentrum komt wonen. Een belangrijke basis is dat iedere medewerker onder het begrip Palliatieve zorg hetzelfde verstaat. Door de training hebben we inzicht gekregen in wanneer je het gesprek precies aangaat. Natuurlijk vonden deze gesprekken al wel plaats, maar vaak te laat en te weinig. Het prettige aan de training is dat je weet wanneer je het gesprek aan kunt gaan en waar je in het gesprek rekening mee moet houden.”

“Er heerst nog altijd een soort taboe rondom het onderwerp”

Beladen
Timing is alles, volgens Cynthia: “Als je wacht totdat het slecht gaat met een zorgvrager, wordt het onderwerp beladen. Wanneer een zorgvrager ernstig ziek is lopen de emoties vaak hoog op waardoor de zorgvrager en familie het moeilijk kan vinden om hierover na te denken. Mijn ervaring is dat wanneer je dit eerder bespreekt, de gesprekken als minder zwaar worden ervaren. Nu creëer je zelf een vertrouwensband tussen de persoonlijk begeleider en de bewoner, waardoor je het uiteindelijk makkelijker maakt voor jezelf. Voorheen, toen ik nog geen handvatten had om het gesprek te voeren, merkte ik dat ik het wel eens wilde uitstellen. Het is niet makkelijk om dit onderwerp aan te snijden. Er heerst toch een soort taboe op en als iemand gezond is, lijkt het ook geen prioriteit te hebben. Nu heb ik gemerkt dat het voeren van dit gesprek in een eerder stadium helpt om rust te creëren in de toekomst. Voor familieleden is het duidelijk wat er zal gaan gebeuren, maar ook voor bijvoorbeeld een huisarts met wie je de behandelwensen nadrukkelijk bespreekt. Door het vastleggen van behandelwensen sta je met zowel de cliënt, als diens naasten en de huisarts beter in connectie en kun je anticiperen op de wensen van de zorgvrager.”

Familie
Vroegtijdig praten over levenseinde maakt het onderwerp over het algemeen gemakkelijker bespreekbaar, vindt Cynthia: “Familie en naasten zijn hierbij een belangrijke factor. Zij stellen de zorgvrager gerust en kennen vaak de normen en waarden van de zorgvrager. Wij delen Laatste Zorg-brochures uit aan familieleden en naasten. Puur om de familie voor te bereiden op datgeen wat hen te wachten staat, wanneer er een bewoner komt te overlijden. Vaak komt er dan zoveel op hen af. Ook voor hen is het prettig om vroegtijdig te weten waar ze aan toe zijn.”

“Veel collega’s hebben interesse in dit onderwerp, ons doel is dan ook om ze er zoveel mogelijk bij te betrekken”

Eerbetoon
Cynthia volgde de werksessie Behandelwensen in oktober 2018 tezamen met haar collega en staffunctionaris Theo Winder. “Theo werd in oktober 2018 zelf gediagnostiseerd met kanker. Hieraan is hij in januari 2019 overleden. Hierdoor kreeg het onderwerp ‘Palliatieve Zorg’ binnen onze organisatie plotseling een heel andere dimensie. Kort voor zijn overlijden heb ik nog met Theo gesproken over hoe het nu is om zelf in die palliatieve fase te zitten. De fase waar hij zich kort voor zijn ziekte juist zo sterk voor maakte. Het protocol zullen we aan Theo opdragen. Dat is een mooi laatste eerbetoon voor de inzet van Theo aan de zorgvragers.”

Toekomst
“Momenteel zijn we druk bezig met het implementeren van het nieuwe protocol door middel van klinische lessen. Hierbij worden gesprekstechnieken aangereikt die de gesprekken zullen vergemakkelijken. Er zijn veel collega’s met interesse op dit vlak. Ons doel is dan ook om deze collega’s zoveel mogelijk bij dit proces te betrekken en zich zo het protocol eigen te maken. Door het protocol levendig te houden en regelmatig cursussen te blijven volgen over dit onderwerp en kennis up-to-date te houden willen wij voorkomen dat het protocol weer verouderd. Verder willen we het voeren van dit gesprek gaan standaardiseren. Zes weken nadat een nieuwe zorgvrager bij ons is komen wonen zal er een evaluatiegesprek worden gevoerd waarbij dit onderwerp ook aan bod zal komen.”

KADER

Meer informatie

Voor meer informatie over de werksessies Behandelwensengesprekken kunt u kijken op www.zonh.nl/werksessie-behandelwensen of via m.dewit-rijnierse@zonh.nl